در اوائل سده 11 هجری چاپخانه ای در صومعه ای در اصفهان شروع به کار میکند که بصمه خانه نامیده شد.در همان زمان یک چاپخانه با زبان ارمنی در جلفای اصفهان دایر شد.اولین کتاب چاپ شده در ایران پس از اختراع گوتنبرگ در همین چاپخانه صورت گرفت.چاپ این کتاب که شرح حال پدران روحانی نام داشت ((3 سال)) طول کشید!.این چاپخانه طی ((12 سال))فعالیت ((8 کتاب))به زبان ارمنی چاپ کرد!!
استاد وقتی این اعداد و ارقام را میبینیم واقعا به عمق فاجعه پی میبریم و این سئوال در ذهن پیش می آید چرا انسان هایی که می توانستند با دست و با کمترین امکانات فنی صدها جلد کتاب نگارش کنند از این صنعت نو پای مشقت بار استقبال کرده اند؟!!و مثلا 500 جلد کتاب که محصول یک دانشمند آن زمان بود را به مثلا 8 جلد کتاب آن هم در طول 12 سال تقلیل داده اند!!! پاسخ:
آقای سایه. چنان که در مبحث نقشه شهرهای ایران مطالعه کردید نمی توان در اوابل قرن ۱۱ هجری، شهری به نام اصفهان یافت.